Het lied Burschen heraus! is genoemd naar de gelijknamige studentikoze hulpkreet. Deze kreet is afgeleid van de middeleeuwse Germaanse kreet Thiod ute!, die zoveel betekent als Volk buiten!. De alarmroep Burschen heraus! is zeker al van 1700 bekend. In het Burschicosen Lexicon van J. Vollmann uit 1846 vinden we een beschrijving die de betekenis van de noodroep uitklaart: Der Sammelruf, auf den die ganze Studentenschaft bewaffnet mit Schlägern, Pistolen und Ziegenhainer, ausrükt. Jeder Studio ist verpflichtet, das gehörte »Burschen heraus« zu repetieren und sich einzufinden. Der Ruf ist wegen der vielen Tumulte jezt verboten und wird mit dem Consilium abeundi und geschärfter Relegation bestraft. Beschreven als das ad arma den Alten, den akademischen Waffenruf, of das burschkose Donnerwort werd deze kreet uitgeroepen door een student in nood. Het was dan de bedoeling dat alle andere studenten deze te hulp snellen met alle hun beschikbare wapens, zoals daar zijn Schlägern (zwaarden), Pistolen, Ziegenhainer (een wandelstok). Zij herhaalden dan deze kreet opdat er zo veel mogelijk studenten de student in nood konden helpen. Het negeren van de noodroep werd bestraft met eerloosheid. Door de grote oproer die deze kreet veroorzaakte, werd deze in de eerste helft van de 19e eeuw verboden en bestraft met een schorsing door de academische overheid.
Rond 1844 werd de tekst van het lied van we in de Studentencodex terugvinden geschreven door vermoedelijk Franz von Kobell. Hij was dichter en mineraloog en leefde van 1803 tot 1883 in München. Eveneens was hij lid van Corps Isaria München. Het is niet bekend wie de componist is, maar wel verscheen het lied voor het eerst in Alte und neue Studentenlieder in 1844. In de tekst lezen we verscheidene zaken die toegespitst zijn op de kreet als studentikoze noodroep. Zo lezen we in elke strofe Laßt es schallen von Haus zu Haus, wat op het verderroepen van student tot student wijst. Dat deze Haus specifiek op de Duitse clubhuizen wijst, is minder waarschijnlijk gezien slechts zeer weinig studentenverenigingen toen al een eigen huis hadden. Bovendien werden de studentenverenigingen in Duitsland pas in 1848 uit de clandestiniteit gehaald door de Frankfurter Nationalversammlung. In de tweede strofe lezen we Ruft um Hilf' die Poesie. De studenten bekampten hun belagers immers niet enkel met wapens, maar ook met poëzie en liederen. De volgende lijn gegen Zopf und Philisterei duidt hun vijanden aan, namelijk ouderwetse, achterhaalde tradities en de niet-studenten. Vergelijk dit met de antiburschius uit de laatste strofe van het Gaudeamus igitur. Ook de freigemacht op het einde van deze strofe duidt aan dat het vrijheidsideaal zeer belangrijk was voor de Duitse studenten in de vroeger 19e eeuw. In de derde strofe vinden we eigenlijk een omgekeerde betekenis van de kreet gezien deze nu niet over studentensolidariteit tegen de willekeurigheid van de staat gaat, maar net een aansporing is om voor de staat ten strijde te gaan. Later zal om deze reden dan ook op deze strofe toegespeeld worden in oproepen voor de Frans-Pruisische Oorlog en de Eerste Wereldoorlog.
Bronnen
- Foshag, M., Stepath, T., & Herbst, T. (Reds.). (2013). Allgemeines Deutsches Kommersbuch (166e editie). Morstadt Verlag.
- Wikipedia. (2022, 21 januari). Burschen heraus! https://de.wikipedia.org/wiki/Burschen_heraus!
- Willems (v. Herr W.), A. (2003). Een historisch-etymologische en verklarende wandeling doorheen de Studentencodex (Derde en herziene uitgave).
Het lied Burschen heraus! is genoemd naar de gelijknamige studentikoze hulpkreet. Deze kreet is afgeleid van de middeleeuwse Germaanse kreet Thiod ute!, die zoveel betekent als Volk buiten!. De alarmroep Burschen heraus! is zeker al van 1700 bekend. In het Burschicosen Lexicon van J. Vollmann uit 1846 vinden we een beschrijving die de betekenis van de noodroep uitklaart: Der Sammelruf, auf den die ganze Studentenschaft bewaffnet mit Schlägern, Pistolen und Ziegenhainer, ausrükt. Jeder Studio ist verpflichtet, das gehörte »Burschen heraus« zu repetieren und sich einzufinden. Der Ruf ist wegen der vielen Tumulte jezt verboten und wird mit dem Consilium abeundi und geschärfter Relegation bestraft. Beschreven als das ad arma den Alten, den akademischen Waffenruf, of das burschkose Donnerwort werd deze kreet uitgeroepen door een student in nood. Het was dan de bedoeling dat alle andere studenten deze te hulp snellen met alle hun beschikbare wapens, zoals daar zijn Schlägern (zwaarden), Pistolen, Ziegenhainer (een wandelstok). Zij herhaalden dan deze kreet opdat er zo veel mogelijk studenten de student in nood konden helpen. Het negeren van de noodroep werd bestraft met eerloosheid. Door de grote oproer die deze kreet veroorzaakte, werd deze in de eerste helft van de 19e eeuw verboden en bestraft met een schorsing door de academische overheid.
Rond 1844 werd de tekst van het lied van we in de Studentencodex terugvinden geschreven door vermoedelijk Franz von Kobell. Hij was dichter en mineraloog en leefde van 1803 tot 1883 in München. Eveneens was hij lid van Corps Isaria München. Het is niet bekend wie de componist is, maar wel verscheen het lied voor het eerst in Alte und neue Studentenlieder in 1844. In de tekst lezen we verscheidene zaken die toegespitst zijn op de kreet als studentikoze noodroep. Zo lezen we in elke strofe Laßt es schallen von Haus zu Haus, wat op het verderroepen van student tot student wijst. Dat deze Haus specifiek op de Duitse clubhuizen wijst, is minder waarschijnlijk gezien slechts zeer weinig studentenverenigingen toen al een eigen huis hadden. Bovendien werden de studentenverenigingen in Duitsland pas in 1848 uit de clandestiniteit gehaald door de Frankfurter Nationalversammlung. In de tweede strofe lezen we Ruft um Hilf' die Poesie. De studenten bekampten hun belagers immers niet enkel met wapens, maar ook met poëzie en liederen. De volgende lijn gegen Zopf und Philisterei duidt hun vijanden aan, namelijk ouderwetse, achterhaalde tradities en de niet-studenten. Vergelijk dit met de antiburschius uit de laatste strofe van het Gaudeamus igitur. Ook de freigemacht op het einde van deze strofe duidt aan dat het vrijheidsideaal zeer belangrijk was voor de Duitse studenten in de vroeger 19e eeuw. In de derde strofe vinden we eigenlijk een omgekeerde betekenis van de kreet gezien deze nu niet over studentensolidariteit tegen de willekeurigheid van de staat gaat, maar net een aansporing is om voor de staat ten strijde te gaan. Later zal om deze reden dan ook op deze strofe toegespeeld worden in oproepen voor de Frans-Pruisische Oorlog en de Eerste Wereldoorlog.
Bronnen
- Foshag, M., Stepath, T., & Herbst, T. (Reds.). (2013). Allgemeines Deutsches Kommersbuch (166e editie). Morstadt Verlag.
- Wikipedia. (2022, 21 januari). Burschen heraus! https://de.wikipedia.org/wiki/Burschen_heraus!
- Willems (v. Herr W.), A. (2003). Een historisch-etymologische en verklarende wandeling doorheen de Studentencodex (Derde en herziene uitgave).